ระบบอภิปัญญา

ระบบอภิปัญญาและมิติใหม่ทางการศึกษา

(Meta cognitive system and Marzano’s New Taxonomy)

มาร์ซาโน (Marzano, 2007) ได้พัฒนาการจัดกลุ่มพฤติกรรมการเรียนรู้ขึ้นใหม่ แบ่งเป็นระบบปัญญาแห่งการรับรู้ (Cognitive System) ระบบปัญญาขั้นสูง (Meta cognitive System) และระบบมีความคิดของตนเอง (Self  System) และได้จำแนกระดับการเรียนรู้เป็น 6 ขั้น ดังนี้

ขั้นที่ 1 การดึงกลับคืนมา (Retrieval) ได้แก่ การระบุข้อความได้ (Recognizing) การระลึกได้ (Recalling) และลงมือปฏิบัติได้ (Executing) 

ขั้นที่ 2 ความเข้าใจ (Comprehension) ได้แก่ การบูรณาการ (Integration) และการทำให้เป็นสัญลักษณ์ (Symbolizing) 

ขั้นที่ 3 การวิเคราะห์ (Analysis) ได้แก่ การจับคู่ได้ (Matching) แยกประเภทได้ (Classifying) วิเคราะห์ความผิดพลาดได้ (Analyzing Error) ติดตามได้ (Generalizing) และชี้ให้จำเพาะเจาะจงได้ (Specifying) 

ขั้นที่ 4 การนำความรู้ไปใช้ (Knowledge Utilizing) ได้แก่ การตัดสินใจ (Decision Making) การแก้ปัญหา (Problem Solving) การทดลองปฏิบัติ (Experimenting) และการสืบค้นต่อไปให้เกิดความเข้าใจที่ลึกซึ้ง (Investigating) 

ขั้นที่ 5 การเกิดปัญญาขั้นสูง (Meta cognition) ได้แก่ การบ่งชี้เป้าหมาย (Specifying Goals) การเฝ้าระวังในกระบวนการ (Process Monitoring) การทำให้เกิดความชัดเจน (Monitoring Clarity) และการตรวจสอบความถูกต้องชัดเจน (Monitoring Accuracy)

ขั้นที่ 6 การมีระบบความคิดของตนเอง (Self-System thinking) ได้แก่ การตรวจสอบประสิทธิภาพ (Examining Efficacy) การตรวจสอบการตอบสนองทางอารมณ์ (Examining Emotional Response) และการตรวจสอบแรงจูงใจ (Examining Motivation)

ตารางที่ 1 ระบบ Meta cognitive และมิติใหม่ทางการศึกษาตามแนวคิด Marzano

ระบบตนเอง (Self - System)
ความเชื่อเกี่ยวกับความสำคัญของความรู้ (Beliefs About the Importance of Knowledge)			ความเชื่อเกี่ยวกับประสิทธิภาพ (Beliefs About Efficacy)			อารมณ์ความรู้สึกที่เกี่ยวพันกับความรู้ (Emotions Associated with Knowledge )
ระบบอภิปัญญา (Meta-cognitive System)
การบ่งชี้จุดหมายการเรียนรู้ (Specifying Learning  Goals)	การเฝ้าระวังในกระบวนการ /การนำความรู้ไปใช้(Monitoring the Execution Knowledge)			การทำให้เกิดความชัดเจน (Monitoring Clarity)			การตรวจสอบความถูกต้องชัดเจน(Monitoring Accuracy)
ระบบปัญญา/พุทธิพิสัย (Cognitive System )
การเรียกใช้ความรู้ (Knowledge Retieval)	ความเข้าใจ (Comprehension)			การวิเคราะห์ (Analysis)			การนำความรู้ไปใช้ (Knowledge Utilizing)
การระลึกได้(Recalling)  การลงมือปฏิบัติได้(Executing)	การสังเคราะห์ (Synthesis) การกำหนดสัญลักษณ์/ การเป็นตัวแทน (Representation)			การจับคู่ได้(Matching)  แยกประเภทได้(Classifying) วิเคราะห์ความผิดพลาดได้ (Analyzing Error)  การกำหนดเป็นกฎเกณฑ์ทั่วไป (Generalizing)  การกำหนดเฉพาะเจาะจงได้ (Specifying)			การตัดสินใจ(Decision Making)  การแก้ปัญหา(Problem Solving)  การทดลองปฏิบัติ (Experimenting)  การสืบค้นต่อไปให้เกิดความเข้าใจที่ลึกซึ้ง (Investigating)
ขอบเขตความรู้ (Knowledge Domain )
ข้อมูล (Information)		ขั้นการคิดวิธีการดาเนินการ(Mental Procedures)			ขั้นการลงมือทำ (Physical Procedures )

ตารางที่ 2 ขั้นตอน / กิจกรรมการเรียนรู้รูปแบบ DRU เพื่อส่งเสริม Meta cognition

ทฤษฎี/แนวคิด	ขั้นตอน / กิจกรรมการเรียนรู้
Constructivist	Clarifying exist knowledge		Identifying receiving and understanding new information		Confirming and using new knowledge
Biggs’s 3P	Presage		Process		Product
Research Learning	วิเคราะห์จุดหมายในการเรียนรู้	วางแผนการเรียนรู้	การพัฒนาทักษะการเรียนรู้	การสรุป/การวิพากษ์ความรู้	ประเมินการเรียนรู้
SU Learning Model	การวางแผนการเรียนรู้	การออกแบบการเรียนรู้	ปฏิบัติการการเรียนรู้  (การเรียนรู้+การจัดการชั้นเรียน)		การประเมินการเรียนรู้
DRU Model	D : การวินิจฉัยความต้องการในการเรียนรู้(Diagnosis of Needs)		R : การวิจัยเพื่อกำหนดสิ่งแวดล้อมการเรียนรู้   (Research into identifying effective learning environments )		U : การตรวจสอบทบทวนโดยใช้แนวคิด UDL เพื่อการประเมินการพัฒนาการเรียนรู้(Universal Design for Learning and Assessment)